توصیف مختصری از منطقه:
شاهان دشت منطقه ای تاریخی با قدمت بسیار زیاد و با ویژگی های خاص خود یکی از زیباترین و پرجاذبه ترین مناطق استان مازندران می باشد ، ویژگی هایی چون کوتاهی مسیر دسترسی از جاده اصلی هراز به این روستا و همچنین کوتاه بودن مسیر پیمایش برای بازدید از جاذبه های اطرافش نگاه انبوهی از طبیعت گردان را به خود جلب کرده است.
با رسیدن به روستا می توانید در یک نگاه سرسبزی دامنه ها ، استواری قلعه ملک بهمن و رنگین کمان که از ذرات معلق آبشار شاهان دشت به وجود می آید و صلابت دیواره نمازکوه و پدیده های زمین شناسی آن را مشاهده کنید.
سیمای متمایز مکان های کارستی باعث ایجاد محیطی منحصر در دامنه های نمازکوه شده است . با پیمایش ضلع جنوبی این کوه می توانید اکثر علائم زمین شناسی اهم از فرسایش و چین خردگی و ... و همچنین مکان های کارستی را مشاهده نمائید.
در این منطقه ده ها دهانه وجود دارد که تاکنون 4 دهانه مورد شناسایی و گشایش قرار گرفته اند که دو دهانه قابل پیمایش می باشد و دو دهانه دیگر با پیمایش چند متر اول به دلیل حجم بالای استلاگمیت ادامه مسیر امکان پذیر نمی باشد
برای رسیدن به نزدیک ترین آبادی به غار می بایست مسیر خود را به سمت جاده هراز پیش بگیرید ، بعد از تونل وانا به فرعی با نام منطقه امیری می رسید و اولین فرعی بعد پل ، سمت راست و با طی نمودن آن به روستای شاهان دشت خواهید رسید.
با مستقر شدن در روستا از این پس پیمایش را آغاز نموده و مسیر را به ترتیب روستا - آبشار - بالای آبشار ، قلعه ملک بهمن و ادامه مسیر مالرو به سمت امامزاده الیاس که در طول مسیر رود راهنمای شما می باشد خواهید رسید ، با پیمایش دامنه بالای امامزاده الیاس به غار الیاس تنگه خواهید رسید که از سمت راست دهانه پاکوبی شما را به بالای دهانه غار هدایت میکند که به طاق بزرگی می رسید - سمت چپ دهانه دو مسیر با شیب تند وجو دارد که به حالت تنوره ای شکل می باشد که در انتهای تنوره دوم (سمت چپ) در زیر تخته سنگ بزرگ دهانه نمایان می شود
شرح برنامه شناسایی و گشایش:
این غار برای اولین بار به کمک راهنمایان محلی توسط تیمی به سرپرستی چنگیز شیخلی از پیشکسوتان این رشته شناسایی شدکه به دلایلی نامشخص در بین نسل های بعدی به فراموشی سپرده شد.
در سال 88 و 89 با گفته های از بومیان منطقه و راهنمایی آنها این غار مجددا توسط گروه بیگوال ساری مورد شناسایی دقیق و پیمایش قرار گرفت.
در سال 90 و 91 تیمی متشکل از کمیل قاسم پور ، عباس علیپور ، جابر سبک روح ، آرمان زارعی ، محمد کشاورز ، بهرام سیادتی و خانوم مونا برای نقشه کشی و پیمایش مسیرهای اصلی و فرعی این غار وارد منطقه شدند که به دلایلی برنامه نقشه کشی کامل انجام نشد وتنها پیمایش به صورت کامل انجام گرفت.
توصیف مختصری از داخل غار:
غار در ارتفاع 2295 متر با مختصات جغرافیایی N 36 06 55 - E 53 30 29 و عمق و طول تقریبی غار 85 - 150 می باشد.
دهانه غار در زیر تخته سنگ بزرگ در انتهای دره ای تنوره ای شکل قرار دارد که ابعاد آن 9*7 متر می باشد.
با توجه به فضای داخلی ، غار به 3 قسمت اصلی تقسیم می شود :
مسیر شیب دار اول به طول 50 متر که کف آن پوشیده از سنگ های لغزنده می باشد . این مسیر به دلیل حجم بالای سنگ ها امکان پاکسازی وجود ندارد ، به همین خاطر با رها شدن سنگ و برخورد سنگ ها به یک دیگر ، سنگهاکل مسیر را طی کرده و به انتهای غار برخورد می کنند به همین خاطر یکی از خطرناک ترین غارهای چاهی استان مازندران می باشد. با رسیدن به انتهای مسیر در سمت راست خود ادامه مسیر مشخص می باشد و در سمت چپ طاقچه ای با استلاکمیت های بزگ نمایان می باشد که می توانید از آنها به عنوان کارگاه استفاده نمائید و با استفاده از محافظ طناب از خطر پارگی در لبه ها جلوگیری کنید.
مسیر شیب دار دوم به طول 30 متر که کف آن عاری از سنگ بوده و شیب آن افزایش می یابد و با فرود از این مسیر به چاه اصلی می رسید که در این قسمت هم می توانید از تنها استلاکمیت به عنوان کارگاه میانی استفاده کنید و چاه را به عمق 40 متر فرود بروید.
چاه به عمق 45 متر که در عمق 15 متری یک مسیر فرعی که عمق زیادی ندارد و در عمق 25 متری مسیر فرعی دیگری هم دارد که هر دو مسیر از جریان آب به چاه اصلی به وجود آمده اند و در انتهای چاه به تپه ای از سنگ و فضله خفاش ها بر می خورید و همچنین به تالار ی بزرگ که بخشی از آن را چکنده های بسیار زیبا پر کرده است و در بخشی دیگر باتلاقی می باشد که نمایان گر جمع شدن و به تدریج تهنشین شدن آب می باشد.
با توجه به فضای داخلی غار ، متصل بودن هر سه مسیر به یکدیگر در مجموع همانند یک تک چاه می باشد که مارپیچ می باشد. یکی از زیبایی های این غار فضای بزرگ کلیه مسیرهای آن می باشد که وصف ناپذیر است.
